12. ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
"Και παρακινούμε τους ανθρώπους να γυμνάζουν το σώμα τους, όχι μόνο για τους αγώνες, για να είναι σε θέση να κερδίσουν τα έπαθλα, αλλά για να κερδίσουν ένα μεγαλύτερο καλό απ' αυτό για ολόκληρη την πόλη, και για τους ίδιους τους ανθρώπους"
Λουκιανός, Ανάχαρσης, περίπου 170μ.Χ.
Η εμφάνιση των πόλεων-κρατών στον ελληνικό κόσμο συνοδεύτηκε από μια εξάπλωση των οργανωμένων αθλητικών δραστηριοτήτων. Η κάθε πόλη-κράτος φιλοδοξούσε να υπερηφανεύεται για όσους περισσότερους ολυμπιονίκες μπορούσε με αποτέλεσμα την ενθάρρυνση του αθλητισμού.
Αρχικά, το να κερδίσεις τη νίκη έγινε ένα σοβαρό κατόρθωμα που τιμούσε όχι μόνο τον αθλητή αλλά και την πόλη του. Η αθλητική νίκη, συνδέθηκε άρρηκτα με τη νίκη της πόλης και η πόλη έγινε το μόνο συλλογικό σώμα με δικαίωμα να αποδίδει δόξα και τιμές.
Ο κύριος στόχος, όσων συναγωνίζονταν, δεν ήταν ν' αναπτύξουν μια συγκεκριμένη σωματική ικανότητα εις βάρος των άλλων, αλλά να πετύχουν μια ισορροπημένη ανάπτυξη όλων των σωματικών και ηθικών αξιών.
Επιπλέον, η ηθική ανταμοιβή ήταν αυτό που έκανε τη νίκη να αξίζει όλες τις προσπάθειες και το σωματικό πόνο. Οι ολυμπιονίκες μοιράζονταν το θεϊκό μεγαλείο και την ανεξίτηλη δόξα των πρώτων μυθικών ηρώων. Η νίκη ήταν η υψηλότερη τιμή που μπορούσε να φτάσει ένας θνητός, γιατί η φήμη του γινόταν αθάνατη χάρη στους θεούς που τον ευνόησαν και τον βοήθησαν να κερδίσει.
Η εύνοια των θεών, η πλατιά αναγνώριση που απολάμβανε ο νικητής από την πόλη του μαζί με το στεφάνι ελιάς, ήταν το υψηλότερο έπαθλο.
Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο αθλητισμός προσφέρει υγεία, ομορφιά, αρετή. Καλλιεργεί το σώμα, την ψυχή και το πνεύμα.
"Μοιάζει κάποιος θεός να έχει χαρίσει στους ανθρώπους δύο τέχνες. Την μουσική και την γυμναστική, για να γυμνάζουν μαζί το σώμα και την ψυχή τους" έγραφε ο Πλάτωνας στο έργο του "Πολιτεία".
Ο νέος ασκείται και αγωνίζεται για να ξεπεράσει τα όριά του, να γίνει καλύτερος, να τελειοποιηθεί και να γίνει κάτοχος αρετής.
"Το νικάν εαυτόν πασών νικών πρώτη τε και αρίστη" κατά τον Πλάτωνα στο έργο του "Νόμους".
Η σωματική άσκηση δυναμώνει και βελτιώνει το κορμί, του χαρίζει ομορφιά, υγεία, ευεξία και καρτερία.
Η αγωνιστική όμως στην αρχαία Ελλάδα δεν αποσκοπούσε μόνο στην βελτίωση του σώματος αλλά και της ψυχής. Ψυχή και σώμα είναι ένα. Ο αγώνας ηθικοποιεί. Ο αθλητής επειδή αφοσιώνεται σε ανώτερο σκοπό, δαμάζει τα πάθη και τις αδυναμίες του για ν' ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του στόχου του, υπερνικά τα ένστικτα, την αλαζονεία και τον εγωισμό, προικίζεται με αυτοπεποίθηση, θάρρος, εξυπνάδα και πειθαρχία. Καλλιεργείται η άμιλλα (ευγενής ανταγωνισμός).
Στην Ολυμπία, οι αθλούμενοι, οι γυμναστές και οι κριτές ορκίζονταν στο Δία την πρώτη μέρα των αγώνων ότι δεν θα διεκδικήσουν νίκη με δόλο. Έτσι λοιπόν, στα πλαίσια του "ευ αγωνίζεσθαι" η νίκη αποκτά το πραγματικό και τεράστιο νόημά της. Το νέο αγωνιστικό ιδανικό συνοψίζεται στη φράση "νους υγιής εν σώματι υγιεί". Τα σφριγηλά καλογυμνασμένα κορμιά των αγαλμάτων αυτής της περιόδου (μετά τον 6ο αιώνα π.Χ.) είναι οι αδιάψευστοι μάρτυρες της στροφής του αθλητικού προτύπου προς την αρμονική ανάπτυξη.
Μεγάλες προσωπικότητες της αρχαιότητας (φιλόσοφοι, ποιητές, ιστορικοί) όπως ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Σόλωνας κ.λ.π. συμμετείχαν στην πανελλήνια συγκέντρωση της Αρχαίας Ολυμπίας με σκοπό να παρουσιάσουν τα έργα τους και τις απόψεις τους ενώπιον των χιλιάδων θεατών. Αυτές οι εθνικές συναντήσεις έγιναν διάσημες πανελλήνιες γιορτές, που προήγαν την πολιτιστική συνείδηση και ενδυνάμωναν την ελληνική ταυτότητα. Όπως επίσης και ο θεσμός της εκεχειρίας που συνέβαλε ουσιαστικά στην πολιτική ενότητα.
Θέμα συζήτησης: "Η κύρια επιδίωξη στη ζωή δεν είναι η νίκη αλλά η καλή προσπάθεια και το βασικό πράγμα δεν είναι να νικά κανείς, αλλά να αγωνίζεται σωστά".
Pierre de Coubertin
